NHÀ THỜ HỌ 1 GIAN MÁI BẰNG, NỘI THẤT SƠN SON THẾP VÀNG

Nhà thờ họ 1 gian mái bằng, nội thất sơn son thếp vàng là kiểu nhà từ đường mang hơi hướng truyền thống, mang đậm tính dân tộc. Nhà thờ họ luôn có một vị trí đặc biệt trong thế giới tâm linh của người Việt, là nơi thờ tự, thể hiện đạo lý “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây” của con cháu đối với tổ tiên, đồng thời tượng trưng cho sự trường tồn, bền vững của dòng họ. Mặt khác, nhà thờ họ còn mang ý nghĩa như một bảo tàng (là nơi lưu giữ những giá trị tinh thần to lớn của một dòng họ như di vật của tổ tiên, gia phả, văn tự cổ, những sắc phong, tượng thờ, bài vị, những điển tích về dòng họ…), một nhà văn hóa (nơi nói truyện về truyền thống dòng họ, những gương sáng, những nết tốt, những thành tích xuất sắc cần khuyến khích học tập và noi theo…), một hội trường (nơi gặp gỡ để bàn việc họ).

Thieu Chau 1 — Nhà thờ họ còn mang ý nghĩa như một bảo tàng thu nhỏ

MỤC LỤC BÀI VIẾT

Kiến trúc nhà thờ họ 1 gian

Thông thường, một nhà thờ họ điển hình chỉ là một ngôi nhà hình chữ Nhất nằm ngang với hai mái trước và sau theo kiểu thu hồi bít đốc (hồi văn), mái lợp ngói mũi dân dã (ngói di), theo lối kiến trúc đình, miếu (chạm trổ ở nóc, thường là hình mặt nhật hay hình mặt nguyệt, góc mái hình lưỡi đao), quy mô công trình thường từ 1 đến 5 gian.

Nhà thờ họ 1 gian thường được xây dựng trong một khuôn viên nhỏ, có hàng rào bao quanh, trong có vườn trồng hoa hoặc những cây Đại, cây Ngâu. Nếu có điều kiện thì đào một hồ nhỏ trước từ đường, nếu không đủ rộng thì làm một bể non bộ có nước để cải tạo khí hậu. Để thuận tiện cho việc tiến hành lễ nghi và họp đông con cháu, nhà thờ họ bao giờ cũng cần một sân gạch trước nhà. Sân này có thể dựng nhà bạt che mưa nắng khi có lễ. Trong khuôn viên của nhà thờ họ có thể có một nhà phụ trợ nằm ở sau nhà thờ họ. Nhà này là nơi có bếp, kho, bể nước và khu vệ sinh.

Nội thất nhà thờ họ 1 gian mái bằng

Thông thường, kiến trúc nội thất phổ biến nhất của một nhà thờ họ 1 gian mái bằng là : ở giữa là bàn thờ chính. Ở đây thờ vị Thủy tổ dòng họ, thường là có bài vị đặt trên một ngai thờ và bộ đồ thờ cúng. Ở giữa là thiều châu hoặc cửa võng, trên cao nhất treo hoành phi/cuốn thư/… 2 bên là hoành phi và đôi hạc thờ. Nếu trong dòng họ có người làm quan có thể bày trí thêm bộ chấp kích.

>> Nội thất phòng thờ truyền thống

Bàn thờ

Gian giữa nhà thờ họ bố trí bàn thờ chính. Bàn thờ này, tùy dòng họ dùng: bàn thờ ô xa, sập thờ, chấp tải.., đặt ở trung tâm từ đường, nhà thờ họ.

Trên bàn thờ chính, phía trong, chính giữa đặt bài vị. Bài vị (còn gọi là Thần chủ) thường được làm bằng gỗ quý, trong ghi tên húy, tên thụy và phẩm tước (nếu có) cùng năm sinh, năm mất của Thủy tổ. Tất cả đều viết bằng chữ Hán. Bài vị được đặt trong cỗ khám hoặc cỗ ỷ.

Bên cạnh đó, trên bàn thờ chính còn có thể có bộ đồ thờ. Bộ đồ thờ được coi là những vật quan trọng, không thể thiếu trên bàn thờ trong nhà thờ họ. Người Việt Nam luôn chưng bộ đồ thờ này trên bàn thờ và trong các buổi tế tự ở những nơi trang trọng nhất.

Bộ đồ thờ cúng có thể là bộ tam sự, bộ ngũ sự, bộ thất sự hay cửu sự.
– Bộ tam sự gồm 3 vật là 01 lư hương và 02 cây đèn (2 chân nến).
– Bộ ngũ sự (5 món) gồm 01 lư hương và 02 cây đèn, đôi hạc.
– Bộ thất sự (7 món) gồm 01 lư hương và 02 cây đèn, đôi hạc, 02 bình hoa.
– Bộ cửu sự (9 món) gồm 01 lư hương và 02 cây đèn, đôi hạc, 02 bình hoa, 02 ống cắm hương.

Không thể bỏ qua >>>> Bộ đồ thờ gỗ mít sơn son thếp vàng

Đẳng tế là chiếc bàn 4 mặt kiểu dáng đơn giản, để bày đồ tế lễ.

Cửa võng

Cửa võng là một thành phần kiến trúc trang trí, làm tăng tính uy nghi và trang trọng của không gian thờ cúng trong nhà thờ họ. Cửa võng là một loại “cửa giả” nhưng ngắn và không có cánh cửa đi kèm có dạng chữ “M”.

Cửa võng được trang trí theo những thể thức vừa chặt chẽ, vừa linh hoạt, trong đó phổ biến nhất là thể thức đối xứng, thể thức chia ô, thể thức tạo lớp, tầng. Mỗi thể thức trang trí mang lại một hiệu quả tạo hình riêng. Cách phân tầng tạo cảm giác cửa võng như cao hơn, đồ sộ và trang trọng hơn; cách tạo lớp gây ấn tượng về chiều sâu không gian; còn cách tạo bố cục đối xứng đăng đối có tác dụng tạo nên một thể thống nhất, chặt chẽ, trang nghiêm.

Cua Vong Mai Dieu4 — Cửa võng chạm khắc mai điểu

Trong từ đường, nhà thờ họ 1 gian cửa võng thường được tạo hình tứ linh, cửu long, thất phượng…,

Hoành phi – Cuốn Thư – Câu Đối

Hoành phi câu đối là một trong những đồ thờ cúng không thể thiếu trong tín ngưỡng thờ cúng của người dân Việt nói chung, trong từ đường, nhà thờ họ nói riêng. Nó giúp tạo nên sự trang trọng cho không gian thờ cúng của nhà thờ họ, đồng thời thể hiện văn hóa, truyền thống hiếu học của nhân dân ta.

Thông thường, đôi câu đối được treo dán hai bên phải trái hoặc các cột trụ hai bên của cửa ra vào của nhà thờ họ, được phối hợp thêm bức hoành phi treo phía trên tạo thành một hình thế chữ Môn, dựng nên một kiến trúc đối xứng nhiều giá trị thẩm mỹ.

Hoành phi được treo cao nhất trong từ đường, hơi nghiêng về phía trước để người nhìn dễ quan sát và tạo sự cân đối. Số lượng Hoành phi tại không gian thờ tùy thuộc vào từng nhà thờ họ. Thông thường, nhà thờ họdùng tới hai, ba bức Hoành phi trong cùng không gian thờ, trong đó, ở gian chính giữa thường treo hoành phi khắc chữ: “(Tên họ) tộc từ đường” (ví dụ: Cao tộc từ đường, Nguyễn tộc từ đường…).

Hoanh Phi Cau Doi3 — Hoành phi được treo cao nhất trong từ đường

Hoành phi thường được làm bằng gỗ với nhiều dạng khác nhau (Dạng chữ nhật, Hình cuốn thư, chân thư cổ, Dạng chiếc khánh, Dạng hình ô van…), được trang trí các hình như tứ linh (long, ly, quy, phượng), tứ thời (mai, lan, cúc, trúc), hình quyển sách và cây bút, hình thanh gươm… và thường được sơn son thếp vàng.

Trên bức hoành phi được khắc 3-4 chữ đại tự. Nội dung bày tỏ lòng tôn kính của con cháu đối với tổ tiên như: “Vạn cổ anh linh” (muôn thuở linh thiêng), “Lưu phúc lưu ân” (Lưu giữ mãi ơn đức)…v.v… hoặc có khi mang ý nghĩa chúc tụng như “Tăng tài tiến lộc” (được hưởng nhiều tài lộc), “Phúc lộc thọ thành” (được cả phúc, lộc, thọ), Gia môn khang thái (Cửa nhà rạng rỡ yên vui)…

Câu đối thờ được làm từ gỗ, thường được sơn son thếp vàng, thếp bạc theo yêu cầu của gia chủ. Câu đối phải thật hay, nêu bật được nét đặc sắc của họ mình, chứa đựng một tư tưởng lớn, một lời giáo huấn.

Bộ bát bửu, chấp kích

Bát bửu – chấp kích là bộ đồ thờ bằng gỗ, sơn son thiếp vàng, gồm 8 vũ khí thời cổ. Ở nhà thờ họ, bộ chấp kích thường có: mâu, đao, thương, kích, chấp, chùy, trượng, mác. Chúng được bày ở gian giữa, trước hậu cung theo thế thẳng đứng và cắm trên hai giá (Trường hợp những loại binh khí này được bày trên một giá gỗ hình giẻ quạt thì được gọi là bộ chấp kích).

Nếu thủy tổ dòng họ là người khoa bảng hoặc có phẩm tước vua ban thì đồ thờ cúng còn có 2 giá cắm đồ lỗ bộ gồm 2 thanh mác trường, 2 ngọn cờ tiết (cờ đuôi nheo, tượng trưng cho chức sắc, ân điển của nhà vua), cờ mao (đầu có ngù, tết bằng lông đuôi trâu, tượng trưng cho mệnh lệnh của vua), 2 trùy đồng, 2 phủ việt (phủ là rìu, việt là búa) hoặc 2 biển bằng gỗ có khắc chữ Tĩnh túc, Hồi tỵ (Tĩnh túc có nghĩa là yên lặng, cung kính, không được cười nói khi rước hoặc tế thần; Hồi tỵ có nghĩa là tránh đi, khi cúng tế hoặc rước thần, ai có tật nguyền hoặc đang có tang phải tránh xa), 2 gươm trường, 2 tay văn, võ (Tay văn: nắm tay cầm bút, cán dài; Tay võ: nắm tay nắm chặt), lại thêm lọng, tàn, tán… Cho nên, vào nhà thờ họ, trông vào bàn thờ và các đồ thờ cúng, người ta nhận ra ngay đây là gia đình thuộc thế gia vọng tộc hay dân thường.

Hạc thờ

Theo quan niệm của người xưa, hạc là loài chim quý, có khí phách của bậc tiên nhân đạo sĩ, thường xuất hiện bên các vị thần tiên. Hạc là biểu trưng cho sự trường tồn, thanh cao, thoát tục.

Hạc thờ có kích thước cao lớn với ước mong phát triển của con người, mỏ dài và nhọn như mũi tên của sự vận động. Thân hạc hình khom tượng trưng cho bầu trời, chân hạc gầy và dài tượng trưng cho cột chống trời. Trên đầu hạc thường đội đèn hoặc nến, thể hiện cho sự tôn sùng chân lý, ánh sáng giác ngộ, xua đi tối tăm, u ám. Hình tượng hạc ngậm ngọc minh châu thì tượng trưng cho sự cao sang quyền quý, còn ngậm hoa sen thì biểu trưng cho sự tịnh tâm và giác ngộ.

Khám thờ, ngai thờ

Khám thờ là một đồ vật không thể thiếu trên các ban thờ trong từ đường. Đây được coi như là nơi tọa lạc của các vị gia tiên. Khám thờ được sơn sơn thiếp bạc, kín 3 mặt (tả, hữu và mặt sau), mặt trước là một cửa sổ nhỏ có thể khép, mở, gồm nhiều “cửa võng” theo lối “trướng rủ màn che”, với những họa tiết lá hóa rồng. Dưới cùng là chân khám được chạm thúc nổi đầu hổ phù.

Ngai thờ (còn gọi là ỷ thờ) là một hiện vật tạo thế uy nghi cho các vị gia tiên. Ngai thờ bao gồm tay ngai, thân ngai, lưng ngai, bệ và chân ngai. Tay ngai tròn ở trên cùng, ôm lấy lưng rồi chạy ra hai bên về phía trước. Tay ngai như thân của đôi rồng, đầu tay ngai được chạm hai đầu rồng trong tư thế quay chéo vào để chầu bài vị (thần chủ) đặt trên ngai. Thân ngai thường bao gồm hai trụ chính đỡ cổ tay ngai, một số trụ phụ ở hai bên. Lưng ngai là mảnh ván hơi cong ra phía sau, được bổ ô cân đối, với những đề tài trang trí như rồng, linh thú và hoa thiêng cùng vân xoắn. Bệ ngai phía dưới đượcchia nhiều cấp nhô ra, thụt vào với các đường diềm phang hoặc cong vỏ măng, trên đó trang trí những cánh sen vuông, rồng, lân, hoa cúc và nhiều biểu tượng khác. Dưới cùng là bốn chân ngai thường dưới dạng chân quỳ.

Mẫu nhà thờ họ 1 gian mái bằng nội thất sơn son thếp vàng

Nhà thờ họ 1 gian mái bằng nội thất sơn son thếp vàng là kiểu nhà mang hơi hướng truyền thống, mang đậm tính dân tộc. Chính vì vậy, dù cuộc sống có đổi thay, hiện đại như thế nào thì mẫu nhà từ đường này vẫn luôn là lựa chọn được nhiều dòng họ lựa chọn. Dưới đây, Đồ Thờ Đức Hiệp xin gửi đến quý gia chủ, quý khách hàng 1 số mẫu tham khảo.

Nhà thờ họ sử dụng nội thất sơn son thếp vàng mang vẻ đẹp cổ kính, sang trọng; màu sắc trầm ấm. Không chỉ có giá trị về chất liệu gỗ làm nên mà còn được đầu tư công phu về hoa văn tinh xảo. Mỗi sản phẩm không chỉ là tập hợp của những cấu kiện gỗ hoàn hảo, được chế tác bởi nghệ nhân Đồ Thờ Đức Hiệp lành nghề, mà còn là cây cầu tâm linh kết nối người Việt của quá khứ, hiện tại, vun trồng phồn vinh tương lai.

Đội ngũ Đồ Thờ Đức Hiệp – những người chuyên làm làm thiết kế, chế tác nội thất nhà thờ họ, đình, chùa,… luôn tâm niệm, mỗi món đồ chế tác ra chính là một tác phẩm nghệ thuật đỉnh cao. Vì vậy, từ những chi tiết nhỏ nhất như đường kẻ họa tiết, nét chạm hoa văn đều được làm bằng tay để đạt độ tinh xảo và hoàn hảo một cách tốt nhất. Ghé ngay xưởng Đồ Thờ Đức Hiệp tại Ngõ 31, ngã tư Sơn Đồng – Hoài Đức – Hà Nội để chiêm ngưỡng, cảm nhận và đưa ra đánh giá chính xác nhất.